POSŁUGA LEKTORA
Słowo lektor pochodzi z języka łacińskiego: "legere" (czytać) i oznacza osobę czytającą na głos teksty biblijne lub liturgiczne w zgromadzeniu liturgicznym, tzn. podczas Mszy Świętej, liturgii sakramentów, sakramentaliów, Liturgii Godzin i innych nabożeństw.
Współczesna posługa lektora w liturgii.
Wraz z reformą liturgiczną zainicjowaną przez Sobór Watykański II przywrócono funkcje lektora. W Konstytucji o liturgii czytamy: "Ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie chóru również spełniają prawdziwa funkcje liturgiczna" (KL 29). Każdy uczestnik zgromadzenia liturgicznego, duchowny czy świecki, powinien pełnić właściwą sobie funkcje (zob. KL 28). Lektor przede wszystkim jest przeznaczony do czytania Pisma Świętego podczas liturgii z wyjątkiem Ewangelii (nie może również głosić homilii). Może też wykonać śpiew psalmu, gdy nie ma psałterzysty, podać intencje modlitwy powszechnej przy braku diakona czy też odczytać antyfonę na wejście i Komunię Świętą, gdy tego nie czyni nikt inny. On też mógłby pełnić funkcje komentatora, kierować śpiewem i uczestnictwem wiernych w liturgii, czytać opis Męki Pańskiej w Niedziele Palmowa i w Wielki Piątek, nieść w procesji wejścia ewangeliarz.
Strojem liturgicznym lektora jest alba, której może nie wkładać, jeśli wypełnia posługę jednorazowo lub czasowo (OWMR 339). W Polsce lektorem może być ustanowiony (czyli na stałe) chłopiec po ukończeniu 14 roku życia i po pewnym przygotowaniu (formacja ascetyczna, biblijna, liturgiczna, fonetyczna). Oczywiście, mogą wykonywać funkcje lektora osoby nieustanowione do tego na stałe, wiec chłopcy, młodzieńcy, mężczyźni, dziewczęta i kobiety.
Ksiądz Eugeniusz Stencel, za autorem książki Lektorendienst Rolfem Zerfassem, podaje 15 reguł dla lektora, z którymi warto się zapoznać:
1 . Czytanie Słowa Bożego i głośne odmawianie modlitw podczas liturgii jest jedna z wielu posług i funkcji liturgicznych, jakie powierza się wiernym, i dzięki którym żyje wspólnota wierzących.
2. To, czego sami nie zrozumieliśmy, nie można odczytywać innym. Do czytania tekstu trzeba się przygotować.
3. Ten, kto tylko po cichu, pobieżnie, oczyma przeczytał to, co chciał przygotować, z pewnością zawiedzie w kościele. Dopiero wówczas, gdy czyta się głośno, zauważyć można ukryte bogactwo tekstu biblijnego - jego piękno i moc.
4. Przygotowanie tekstu biblijnego do odczytania rozpoczyna się od podzielenia go na pewne części. W ten sposób uzyskujemy dobra orientacje i pewność, że właściwie go zrozumieliśmy.
5. Przecinek nie jest jednoznaczeniowym (zawsze takim samym) znakiem przystankowym. Niekiedy trzeba go przeczytać szybko, jakby przeoczyć, a czasami należy go potraktować tak poważnie, jak kropkę albo średnik.
6. Również przy dwukropku oraz cudzysłowie przeważnie nie należy sie dłużej zatrzymywać, jeśli pragniemy czytać tekst tak, jak się go mówi.
7. Znalezienie właściwego akcentu nie jest sprawą szczęścia, lecz przede wszystkim kwestia właściwego przygotowania. Przeważnie akcentuje się zbyt wiele wyrazów, gdy tym czasem w każdej części zdania, która posiada swój własny sens, wolno zaakcentować mocniej tylko jeden wyraz (słowo).
8. Akcent bardzo rzadko leży na przymiotnikach, przeczeniach i na końcu zdania. W modlitwie powszechnej należy unikać nużącego akcentowania czasowników.
9. Podczas czytania musi być zachowana także melodyjność zdania. Razem z akcentem i odpowiednim tempem, nadaje ona czytanym zdaniom koloryt i dźwięk (właściwe brzmienie).
10. Słucha się nie tylko uszami, lecz również oczami. Dlatego lektor wypełniając swoja posługę, winien zwracać szczególna uwagę na sposób chodzenia, stania, układ rak, styl ubioru oraz na stosunek do samej księgi Pisma Świętego, którego słowo będzie proklamował.
11 . Nasz oddech jest strumieniem, który unosi słowa. Spokojny, cichy oddech czyni lektora spokojnym i opanowanym, a to udziela się także słuchaczom. Tempo mówienia i pauzy regulują się jakby same.
12. Zanim lektor rozpocznie czytanie, postępuje tak, jak wytrawny dziennikarz telewizyjny - spogląda na zgromadzonych słuchaczy. Natomiast każda nowa myśl zaczyna od krótkiej przerwy. W ten sposób nawiązuje kontakt ze słuchaczami, którym Bóg służy, otwierając ich na swoje Słowo.
13. Najbardziej przyjemnym dla słuchających jest takie czytanie, gdy lektor wypełniając swoja funkcje, mówi i śpiewa głosem piersiowym, to znaczy, gdy rozpoczyna naturalną głęboką tonacją głosu i podobnie też kończy. Zasada ta obowiązuje także w wezwaniach modlitwy powszechnej.
14. Staranna wymowa ułatwia słuchaczom zrozumienie i przyjęcie tekstu oraz sprawia wrażenie, że lektor bierze go na serio i poważnie traktuje funkcje, którą wypełnia. Z drugiej strony, wymowa nie może posiadać żadnego zakłócającego obciążenia; powinna być wolna od wszelkiej sztuczności i zmanierowania; nie może też być zniekształcona przez gwarowe naleciałości i błędy.
15. Korzystanie z mikrofonu i aparatury nagłaśniającej również wymaga pewnych umiejętności, których trzeba się nauczyć. Ta bardzo wrażliwa i czuła aparatura techniczna musi być używana rozsądnie i z wielką delikatnością. W przeciwnym wypadku bardziej przeszkadza niż pomaga ("Lektor i jego liturgiczna posługa", Pelplin 1 994, s. 55-65). Biskupi polscy oczekują, że lektorzy, przede wszystkim ci ustanowieni na stałe, oprócz swojej służby w zgromadzeniu liturgicznym, bardziej zaangażują się w życie wspólnoty parafialnej przez przygotowywanie wiernych
do godnego przyjmowania sakramentów, poprzez pomoc w przygotowaniu i prowadzeniu katechezy dorosłych, zaangażowanie się w inne formy posługi słowa (np. apostolat biblijny, redagowanie gazetki parafialnej, strony internetowej, prowadzenie gablotek, kolportaż prasy religijnej i promocje czytelnictwa książek), ożywienie misyjnych zadań parafii (np. uczestnictwa większej liczby parafian w niedzielnych Mszach świętych), animowanie życia modlitewnego w parafii
("Dyrektorium duszpasterstwa służby liturgicznej" (2), Warszawa 2007, s. 1 4).
Modlitwa lektora:
Panie, Oto stoję wobec wielkiej tajemnicy Twego Słowa, Które mam przekazywać innym.
Pomóż mi być najpierw dobrym słuchaczem i świadkiem Twego Słowa.
Oczyść moje wargi od wszelkiej nieczystości, uczyń mnie swoim narzędziem,
bym mógł nieść Cię ludziom w sercu, w dłoniach, na wargach.
Amen.
("Lektor i jego liturgiczna posługa", s. 83)
